Heimspeki

Spurningaleikur IV (14.-27. júlí)

Úrslit leiksins voru þessi:
Freysi - 5 stig

1. Hvaða heimspekingur sagði að við værum dæmd til frelsis? (1 stig)
- Jean Paul Sartre.

2. Hvaða frægi stjórnspekingur sem fæddist á síðari hluta 15. aldar var undir miklum áhrifum frá rómverska sagnaritaranum Títusi Lívíusi? (1 stig)
- Niccolò Machiavelli.

3. Hvaða heimspekingur taldi að heimurinn okkar væri hinn besti af öllum mögulegum heimum? (1 stig)
- Gottfried Wilhelm Leibniz.

4. Hver lýsti heimspekingum svo: "Vegna þess að heimspekingurinn er nauðsynlegur maður morgundagsins og dagsins þar á eftir verð ég sífellt sannfærðari um að hann hafi ævinlega verið í mótsögn, og hlotið að vera í mótsögn, við líðandi stund."? (3 stig)
- Friedrich Nietzsche í Handan góðs og ills.

5. Hvað er raunveruleiki? (3 stig voru veitt fyrir besta svarið)

"Raunveruleikinn er túlkun hver og eins á þeim upplýsingum sem vit manns gefa manni af umheiminum. Hver túlkun er einstæð. Ef maður tapar einu af vitum manns þá breytist sú túlkun. Heyrnarlausi maðurinn túlkar umheiminn á allt annan hátt en sjónlausi. Ef við missum öll 5 vitin okkar þá hættir Raunveruleikinn að vera til fyrir okkur. Þar af leiðandi er Raunveruleiki hvers og eins stjórnaður algjörlega af þeim upplýsingum sem vitin hans færa honum." - Freysi

---

Spurningaleikur III (16.-29. júní)

Úrslit leiksins voru þessi:
RuBiKoN - 5 stig

1. Hvaða heimspekingur er frægur fyrir að hafa sagt að maðurinn sé mælikvarði allra hluta? (1 stig)
- Prótagóras frá Abderu

2. Hvaða heimspekingur notaðist við frægt dæmi um kínverskt herbergi? (1 stig)
- John Searle

3. Hvaða heimspekingur notaðist við hugtökin thesis, antithesis og synthesis til að útskýra gang sögunnar? (1 stig)
- Georg Wilhelm Friedrich Hegel

4. Eftir hvaða heimspekingi er haft: "Ólíkar skoðanir manna stafa þá ekki af því, að einn sé öðrum skynsamari, heldur einungis af hinu, að hugsunarhátturinn er breytilegur frá manni til manns og viðfangsefninn eru margvísleg. Þess vegna er ekki einhlítt að vera góðum gáfum gæddur, heldur skiptir mestu að beita þeim rétt."? (3 stig)
- René Descartes í Orðræðu um aðferð

5. Hvað er sjálf? (3 stig voru veitt fyrir besta svarið)

"Sjálfið er skilningur mannsins á setningunni "ég er". Þegar maðurinn áttaði sig á sjálfi sínu, upplifði þessa "ég" vitund hætti hann að vera einungis tannhjól í framvindu og framþróun náttúrunnar með því að aðgreina sjálfan sig frá henni. Aðrar dýrategundir taka nákvæmlega það sem þær þurfa af gnægtarborði náttúrunnar, hvorki meira né minna og lifa í fullkomnum samhljómi við hana. Maðurinn, vegna þessarar aðgreiningu sinnar frá náttúrunni, hefur hins vegar búið hugmyndir um tilveru sína í samræmi við hið nýuppgötvaða sjálf sitt og hugsar: "ÉG á þetta","þetta vil ÉG" eða "þetta hata ÉG". Því mætti segja að sjálfið væri það sem aðgreinir okkur frá öðrum dýrategundum eða: sá meðvitaði greinarmunur sem maðurinn gerir á sjálfum sér og umhverfi sínu (náttúrunni)." - RuBiKoN

---

Spurningaleikur II (19. maí - 1. júní)

Úrslit leiksins voru þessi:
crap - 5 stig
Weedy - 5 stig

1. Hvaða heimspekingur er frægur fyrir að ráðast á hugmyndina um "drauginn í vélinni"? (1 stig)
- Gilbert Ryle.

2. Hvaða þýski heimspekingur var skotinn til bana af sturluðum nemanda sínum? (3 stig)
- Moritz Schlick var skotinn til bana af vitstola nemanda sínum árið 1936.

3. Edmund Gettier er frægastur fyrir það að hafa fært rök gegn skoðun, eða öllu heldur skilgreiningu, sem var næsta viðtekin í heimspeki um miðja 20. öld, og hafa hrakið hana. Hver var sú skoðun sem Gettier hrakti? (3 stig)
- Gettier færði rök gegn því að þekking væri sönn rökstudd skoðun.

4. Hvaða heimspekingur sagði: "Vaninn er því hin mikla leiðarstjarna vor mannanna. Það er vegna hans og einskis annars sem vér höfum not af reynslunni og væntum þess að rás atburðanna verði svipuð hér eftir sem hingað til."? (3 stig)
- David Hume í Rannsókn á skilningsgáfunni (í þýðingu Atla Harðarsonar).

5. Hvað er hamingja? (5 stig voru veitt fyrir besta svarið)

Tvö svör þóttu jafngóð:

"Hamingja er tilfinning sem ákvarðar tilfinningalega vellíðan perónu. Hamingja fæst oftast frá því að gera eitthvað gott (ég veit að þetta hljómar væmið) maður finnur fyrir mikilli vellíðan vitandi að maður gerði eitthvað rétt sem t.d. hjálpaði einhverjum sem þurfti hjálp. Síðan líka ef maður nær einhverju markmiði í sínu lífi, klára háskóla, skrifa bók, hvað sem er. Síðan býst ég við að flestir trúaðir séu hamingjusamir því þeir trúa, og ástæðan er einfaldlega að heilin þarfnast þess að við trúum, annars er hann óhamingjusamur. Trúlaust fólk TRÚIR því að hægt sé að vera guðlaus.
Þannig að í rauninni er hamingja líka endalaust flæði einhverja efna í heilanum sem lætur okkur vera svona.
Hamingju er örugglega ekki hægt að fá úr neinum dauðum hlutum, þeir veita bara tímabundna ánægju." - Weedy

"Hamingja er sérstakt efni (endorfín ef ég man rétt) sem að líkaminn býr til, ef að við fáum mikið af því hefur það ekki jafn mikinn árangur..." - crap

---

Spurningaleikur I (22. apríl - 5. maí)

Úrslit leiksins voru þessi:
nologo - 12 stig
Mandulis - 10 stig
tholli - 7 stig
Bobo1 - 2 stig

1. Hver sagði: Cogito, ergo sum (ég hugsa, þess vegna er ég til)? (1 stig)
- René Descartes (Renatus Cartesius).

2. Hvaða frægi stóuspekingur var rómverskur keisari? (1 stig)
- Markús Árelíus (fæddur Marcus Annius Verus).

3. Eftir hverjum er haft: "Nú er það óvefengjanleg staðreynd að þeir sem eru ámóta kunnugir hinni mismunandi ánægju og eru færir um að meta og njóta hennar taka það líf sem virkjar æðri sálargáfur þeirra langt fram yfir allt annað."? (3 stig)
- John Stuart Mill í Nytjastefnunni (í þýðingu Gunnars Ragnarssonar).

4. Heimspekingurinn Willard van Orman Quine er án efa einn frægasti og áhrifamesti heimspekingur 20. aldar. Ein frægasta grein hans, og sú sem hvað mestum usla hefur valdið, heitir "Two Dogmas of Empiricism" eða "Tvær kreddur raunhyggjunnar". Nú er spurt: Hverjar eru þessar tvær kreddur sem Quine er að tala um? (Báðar kreddurnar þurfa að koma fram) (5 stig)
- Önnur kreddan er sú að allar staðhæfingar vísindanna megi smætta niður í staðhæfingar um beina reynslu; hin er greinarmunurinn á rök- og raunhæfingum (analytic-synthetic distinction), en Quine heldur því fram að það séu í raun engar rökhæfingar.

5. Hvað er dyggð? (5 stig voru veitt fyrir besta svarið)

"Hvað er dyggð? Þetta krefst verulegar umhugsunar... Ætli dyggð sé ekki sú breytni sem að á hverjum tíma samræmist best þeim gildum sem trúað er að séu góð. Sú trú er fallvölt og munur góðs og ills í hugum fólks er ekki algild óbreytaleg staðreynd heldur eitthvað umbreytanlegt sem ræðst af aðstæðum hverju sinni. Mat á hvað sé gott og hvað sé illt hefur ekki í gegnum söguna ætíð verið hið sama og mun ábyggilega eftir því sem tímar líða breytast. Það sem telst dyggð (eða góðverk) í hvert skipti ræðst af almennu áliti hvers tíma, hið almenna álit ræðst í grunnin af því hvaða aðferðir til þess að lifa af séu vænlegastar til ávinnings. Á landnámsöld þótti það dyggð að menn hefndu þess ef að þeim eða fjölskyldu þeirra var vegið: auga fyrir auga, tönn fyrir tönn; sem hins vegar brýtur í bága við það sem kristnir telja dyggðir. Hægt er að sjá að það sem telst dyggð í dag ræðst undantekningarlaust af aðstæðum og við megum náttúrulega ekki gera ráð fyrir að þær aðstæður sé óbreytanlegar jafnvel þótt að við getum ekki einu sinni hugsað okkur að þær séu ekki eilífar. Það þætti kannski dyggð núna að vernda umhverfið, hjálpa gömlum konum yfir götur og að bjarga mönnum úr sökkvandi skipi en í heimi þar sem umhverfið væri banvænt, aldraðir kúguðu þá yngri og mannslífið væri einskis virði þætti þetta kannski ekki jafn miklar dyggðir, þar hins vegar þætti það vafalaust dyggð að hundsa umhverfið, útrýma öldruðum og myrða fólk sér til skemmtunar, þar væru hinir dyggðumprýddu álíka góðir og þeri dyggðumprýddu í dag. Dyggð, undir þeim formerkjum sem breytni og verknað til góðs, tel ég því að ráðist á hverjum tíma af aðstæðum sem móta almennings álitið." - nologo