Vísir að Rétthyggju 1976 ásamt Raunveruleikakenningunni og spurningu Platons er ég svara.
Ég er 27 ára menntaður af lífinu. Hef ekki stigið fæti inn fyrir skólans dyr til innprentunar fróðleiks síðan ég var fjórtán ára. Eina prófið sem ég fór í var landafræðipróf og á það skrifaði ég: Ekki spyrja mig, þið ættuð að vita þetta sjálfir. Ég þakka Guði fyrir að hafa aldrei stigið fæti inn fyrir Háskólans dyr í dag, því annars hefði ég ekki lifað því lífi er ég hef lifað hingað til og orðið af mikilvægri lífsreynslu. Ég tel að menntastofnanir hefðu aðeins spillt minni hugsun sem ég tel að sé náttúruleg og laus við höft, strauma og stefnur fjöldans.

Ég er stundum svo gráðugur að ég ætla að gleypa heiminn, því heimurinn í dag innprentar mönnum græðgi. Mér er ekki sjálfrátt. Hún er orðin sjálfvirkt afl. En það er ekki rétt að láta stjórnast af henni. Kapitalismi/frjálshyggja. Þeir kenna hana í Háskólum og viðskiptaskólum. Henni er þröngvað upp á saklausa nema. Kennarar og prófessorar eru orðnir blindir gagnvart henni og sjónarmiðum hennar. Til að mynda heimspekingar eins og Þorsteinn Gylfason geta ekki tekið hreina afstöðu gagnvart henni. Heimspekin er orðin menguð af henni. Ég hef lesið í bókum eftir hann og tek eftir að hann er svo ringlaður að hann veit ekki lengur hvað er rétt og hvað er rangt. Á ég þarna sérstaklega við bók hans sem heitir Réttlæti og ranglæti. Þar tekur hann ekki hreina afstöðu gegn lögmálum græðginnar. Ég hætti reyndar að lesa bókina á fyrstu síðunum eða í Ólandssögu sem er hér á eftir án leyfi höfundar. Þorsteinn er þar reyndar að vitna í bandarískan heimspeking er heitir Roberts Nozicks og verður hann honum ósammála víst seinna í bókinni, en ég kynnti mér það ekki því ég hafði fengið nóg að þessari bók strax á fyrstu síðunum og taldi ekki þess virði að lesa hana frekar. Mörgum kann að þykja það vera dónaskapur af minni hálfu. Verð ég þá bara að taka afleiðingum þess eins og maður. En ég tek hreina afstöðu gegn syndunum og vil innprenta það sem er gott og gilt í fólk. En hver er ég svo sem?

„Hugsum okkur Óland, fyrir austan sól og sunnan mána, og hugsum okkur að þar hafi risið réttlátt þjóðfélag, fullkomlega réttlát þjóðfélag. Ég þykist vita að hér sé ekki til of mikils mælzt, því að ég fer ekki fram á annað en að hver maður hugsi sér þetta þjóðfélag eftir sinni kreddu, og að kreddan kveði á um einhverja skiptingu auðs á hverjum tíma. Einn kann að hugsa sér að á Ólandi sé gersamlegt jafnræði með mönnum; til að mynda hafi þeir allir sömu tekjur og sama rétt til allra gagna og gæða. Öðrum kann að virðast að hvað sem réttinum líði sé þvílík tekjuskipting ábyggilega ekkert réttlæti, að því gefnu að Ólendingar séu margvíslega og misjafnlega gerðir eins og við sjálf; aftur á móti sé réttlætinu fullnægt ef þar er sú regla að hæstu verkalaun megi aldrei verða hærri en lægstu laun þreföld. Enn öðrum kann að virðast að allar slíkar reglur séu fráleitar frá réttlætissjónarmiði; í réttlátu þjóðfélagi hljóti sú regla ein og aðeins ein að gilda að hver þegn vinni eftir megni fyrir launum eftir þörfum. Það skiptir engu hver kreddan er. Hver okkar hugsar sér að á Ólandi hafi hugsjón hans eða hennar orðið að veruleika. Nú kemur íslenskur gestur til Ólands. Segjum að hann sé söngvari og hafi svo fögur hljóð að Ólendingar flykkist um hann, og gleymi því meðan hann syngur hvað allt er réttlát hjá þeim“.



Athugasemd mín er sú, að það geta ekki allir gleymt sér í einu og ef þetta er fullkomið samfélag eru íbúar þess ávallt vakandi um sinn hag. Þorsteinn Gylfason heldur áfram um söngvarann:

„Köllum hann Garðar Hólm. Þeir (þorpsbúar) gefa honum gjafir fyrir sönginn, og fá hann til að halda söngskemmtanir út um allt land. Þeir gjalda með glöðu geði hóflegan aðgangseyri, og hefðu goldið þótt meiri væri. Að nokkrum tíma liðnum er þessi íslenski söngvari orðinn vellríkur. Hann afræður að setjast þarna að og lifa í vellystingum á eignum sínum; nema þá hann syngi endrum og eins, því það er eins víst að yfir hann komi að finnast auðæfin mættu vel verða dálítið meiri. Ég hygg það hafi verið Gloria Vanderbilt sem sagði að maður yrði aldrei of grannur og aldrei of ríkur“.


Ef þetta samfélag er eftir minni „kreddu“ fengi söngvarinn Garðar Hólm ekki að stíga fæti inn í samfélagið til að raska því skipulagi sem þar ríkti. Hann fengi aldrei að setjast þar að, eins gráðugur og hann er.
Það sem heimspekingar hafa í heimspeki sinni í dag eru sjónarmið græðginnar og síðast er ég vissi var græðgin ein af höfuðsyndunum. Hefði söngvarinn Garðar Hólm viljað setjast að í samfélagi mínu hefði hann þurft að aðlaga sig að háttum þess. Hið fullkomna samfélag eftir minni „kreddu“ er þannig: Allir hafa jafnan rétt og eru jafnir að manngildi. Allir eru jafn hæfileikaríkir eða hér um bil. Allt er sameign. Hver fær það sem hann þarf. Hver vinnur það sem hann þarf til að viðhalda samfélaginu. Tíminn er látinn sjá um hvaða störf fólk velst til. Allir eru vel menntaðir, upplýstir o.s.frv. Það er staðinn vörður um samfélagið. Allt sem skemmir reglu og raskar ró þegnanna skal ekki leyft. Auðvitað eru saklausar skemmtanir og böll ekki bönnuð. Hafa skal ráð öldunga sem koma úr sem flestum greinum mannlífsins sem á er hlustað og mark tekið á varðandi allar meirháttar ákvarðanir samfélagsins. Köllum ráðið landsnefnd.
En reka þarf samfélagið og skal það gert af yfirvegun og skal ekkert gert sem raskar eða skemmir náttúruauðlindir varanlega. Ganga skal úr skugga um að náttúran nái að jafna sig á nokkur hundruð árum ef farið er út í atvinnuskapandi stóriðjuframkvæmdir og skal gert mat á því við upphaf hverrar framkvæmdar. Mikilvægast er að vörður sé staðinn um það svo ekkert neikvætt fái þar þrifist. Og að hugsað sé um rekstur þjóðfélagsins sem fyrirtækjarekstur þar sem stefnt er á jákvæða eiginfjárstöðu og góðar afurðir. Sama sem gott fólk, því samfélag er að framleiða fólk. Það á að verða keppikefli að vilja framleiða góða vöru.
Annars, ef heimurinn á að breytast, verður fólk að vakna til meðvitundar um það hvert það afl er sem stjórnar heiminum í dag, en það afl er knýr heiminn að mestu leyti áfram í nú er græðgi og ekkert annað en græðgi. Gott fólk lætur ekki stjórnast af græðgi. Ef Það er hlegið að bróðurlegum kærleika og gert lítið úr honum þá erum við á rangri leið. Fjandsamlegar yfirtökur, milljarðaviðskipti og hagvöxtur o.s.frv. „Gott fólk“ er á hliðarlínunni og veit ekki sitt rjúkandi ráð gegn þeim öflum sem ráða og þeim er sagt eins og litlu fátæku börnunum að svona sé þetta bara. Ég segi að það þýðir ekki að þetta „svona bara“ sé rétt.
Við getum breytt öllu ef við viljum það, heilu samfélögunum.


Víkjum nú að öðrum málum eins og veruleikanum og röklegri hugsun.
En ég minni á að það er synd sem er kennd í virðulegum menntastofnunum í dag árið 2003, en undanskilinn syndinni er Arnór Hannibalsson, hann er Strandamaður eins og ég. Í forspjallsvísundum hans var aðeins að finna hreina visku sem leiddi mig að sannleikanum og er ég honum afar þakklátur því rit hans Sjö fyrirlestrar í forspjallsvísindum sem hægt er að nálgast í Þjóðarbókhlöðunni bjargaði mér upp úr díki fáfræðinnar . Þar lærði ég munin á rökhyggju og raunhyggju og samkvæmt minni hugmynd blandi maður þeim tveimur saman er maður kominn með rétthyggju. Ég hyggst gefa út rit um hana áður en ég drepst. (eða svo ætlaði ég mér er ég skrifaði þetta.) Það verða ekki allir hrifnir af þeirri kenningu. Einnig í riti Arnórs ég lærði muninn á huglægu og hlutlægu mati. Gott og mér mikilsvert rit.
Þegar ég las rit Arnórs margoft yfir kom ég alltaf aftur að þeirri spurningu Platons sem hljóðar svo: Hvert er hlutverk röklegrar hugsunar í myndun og mótun vísindalegra staðreynda. Platon gat ekki gefið svar við þessari spurningu og hefur henni verið ósvarað í 2430 ár samkvæmt mínu viti.
áður en að þessari spurningu kom hafði ég Örn Úlriksson persóna á Íslandi verið að velta fyrir mér spurningunni: Hvað er raunveruleiki? Gat ég svarað henni á þennan hátt: „Raunveruleiki er sameiginlegur öllum lifandi verum, hann er efnislegur, andlegur og huglægur fyrir okkur menn, fyrir dýrin get ég ekki svarað. En ég reikna með að veruleiki dýranna sé sameiginlegur, efnislegur og andlegur. Er ég hafð svarað þessari erfiðu spurningu gat ég snúið mér að spurningu Platons sem er svo: „Hvert er hlutverk röklegrar hugsunar í myndun og mótun vísindalegra staðreynda?“ Svarið getur verið á þann veg að rökleg hugsun setji hugsanir, hugmyndir inn í sameiginlegan efnislegan veruleika. Rökleg hugsun geri hugsanir og hugmyndir raunverulegar, geri huglægar staðreyndir hluta af veruleikanum þannig að aðrir geti áttað sig á þeirri hugsun sem á bak við þær er. Rökleg hugsun skapar, knýr hugsanir og hugmyndir inn í veruleikann. Þarna tel ég mig hafa svarað Platoni. Og er ekkert skrítið, að þegar ég hugsa um hvaðan ég kem, kemst ég alltaf að þeirri niðurstöðu að ég sé afsprengi heimsins norðan af Ströndum.
Góðar stundir.