Hehe, jú ég get alveg neitað því að þetta séu lík orð, þar sem mér finnst það engan veginn :)

Svo þykir mér afskaplega ósennilegt að “talva” hafi komið til vegna orðsins “karfa”. Eins og ég sagði áður, þá er þetta svokallaður letiframburður, svona svipað eins þegar menn segja “Akurnesingar” og eiga við “Akranesinga”. Akurnes er hins vegar til og þeir sem þaðan eru, eru þá Akurnesingar :)

Talva og Karfa?

Ég gæti alveg eins sagt að “líkur” og “ríður” séu lík orð. Það væri hægt að segja þetta um öll orð sem væru með jafn marga stafi í og alveg eins sérhljóð. Hvað ertu að reyna að sanna með þessu?

Tölva.

Ok, en fyrst ég hef fyrir því að skrifa þetta, þá bið ég þig að lesa vandlega.

1) Staðreynd sem er hafin yfir allan vafa: Orðið var upphaflega “tölva”.
2) Staðreynd sem er hafin yfir allan vafa: Sumt fólk er farið að segja “talva” í nf. et. stað “tölva”.
3) Mín fullyrðing: Þessi breyting fylgir engri reglu, hún er bara afleiðing af misskilningi.

Útskýring: Tungumál breytast. Um það verður ekki deilt. Sumar breytingar eru breytingar sem fylgja reglum, þ.e. eru afleiðingar af almennri tilhneigingu í málinu. Dæmi um slíka almenna tilhneigingu er þegar óalgengar sterkar sagnir verða veikar (þiggja, þá, þágum, þegið > þiggja, þáði, þegið). Þetta er almenn tilhneiging, ekki aðeins í íslensku, heldur öllum tungumálum, líka t.d. forngrísku: sterka beygingin er eldri en veika beygingin vinnur á því hún er reglulegri og auðveldari; algengar sagnir eins og “vera” eru líklegri til að vera sterkar og/eða óreglulegar. (Sjá smávegis um þetta hér.) Það sem mér gengur til með þessu dæmi er að sýna dæmi um breytingu sem er reglubundin en ekki bara tilviljanakennd: sterkum sögnum fækkar hlutfallslega og veikum sögnum fjölgar.

Það er auðvitað rétt að mörg orð með a í orðstofninum í nf. et. hafi ö í aukaföllum (t.d. “gata”, “skata”, “fata”). Aftur á móti er engin almenn tilhneyging hjá orðum sem beygjast eins og “tölva” að breyta beygingu sinni yfir í að beygjast eins og þessi orð. Og þetta er líka staðreynd sem er hafin yfir allan vafa: það bara er ekki almenn tilhneiging í íslensku hjá orðum sem hafa ö í stofni sínum að breyta þessu ö-hljóði í a-hljóð í orðstofninum í nf. et. (Eða megum við kannski búast við því að önnur orð með ö í orðstofninum fari að fá a í orðstofninum í staðinn fyrir ö? Megum við t.d. búast við að Sölvi verði bráðum Salvi og Nökkvi verði Nakkvi, möskvi verði maskvi o.s.frv.? Ef þetta væri almenn tilhneiging í málinu, þá mætti búast við slíku.)

Þess vegna segi ég að þótt það séu til orð sem beygjast reglulega eins og “karfa”, þá er engu að síður breytingin frá því að beygjast eins og “völva” yfir í að beygjast eins og “karfa” ekki regluleg og endurspeglar ekki almenna tilhneigingu í málinu. Og þess vegna hrífur það einfaldlega ekki á rök mín - og er hreinn og beinn útúrsnúningur - að benda á að beygingin karfa, körfu, körfu, körfu sé regluleg og þ.a.l. líka talva, tölvu, tölvu, tölvu. Nemurðu spekina? (Því ég er ekki að tala um beyginguna, hvort hún sé regluleg, heldur breytinguna, flutninginn úr einum beygingarflokki yfir í annan: hann er ekki reglulegur.)

Og tilgátan um að þetta sé áhrifsbreyting (til aðgreiningar frá reglubundinni breytingu) frá orðinu “karfa” er ekki heldur mjög sannfærandi; reyndar vantar öll rök fyrir því að annað orðið hafi haft áhrif á hitt. Þá væri nú sennilegra að þetta væri almennari áhrifsbreyting frá beygingarflokknum sem orðin “karfa”, “fata”, “skata” og “gata” tilheyra sökum þess að orð í beygingarflokknum sem “tölva” og “völva” tilheyra eru svo miklu færri og þess vegna lagi fólk þau frekar að beygingarflokknum sem er algengari. En vandinn er að það eru engin gögn sem styðja þá tilgátu. Það eina sem við vitum er að sumt fólk segir “talva” þótt orðið sé “tölva”, rétt eins og sumt fólk segir “mér hlakkar til” og “eitthver” og þar fram eftir götunum. Nemurðu spekina?

Vituð þér enn, eða hvað? Jæja, þú þaft ekki að vera sammála mér, en vonandi skilurðu núna hvað ég er að segja.

Bætt við 20. febrúar 2007 - 06:05
Ég kannski bæti örlitlu við í þeirri von um að segja eins skýrt og mögulegt er hvað ég á við: úr því að þú nefndir orðin “röskva” og “slöngva” má geta þess að ef breytingin væri regluleg, þá ættu þau líka að skipta um beygingarflokk eins og “tölva”; fólk ætti þá að hafa tilhneigingu til að segja “Raskva” og “slangva”. En þessi tilheniging er bara ekki til staðar, það er ekki almenn tilheniging hjá orðum í þessum beygingarflokki til þess að skipta um beygingarflokk.

Ég var að útskýra af hverju a-ö hljóðvarpið kemur málinu ekki við en þú skilur bara ekki rökin. Þetta er eiginlega bara orðið hlægilegt.

Ég skal endurtaka.

Þú ert að halda því fram að “það sé regla í þessu”, því a-ö hljóðvarp sé reglulegt, sbr. t.d. gata/götu og fata/fötu.

Ég er að segja að þessi orð (“gata”, “fata” og önnur sambærileg orð) tilheyri öðrum beygingarflokki en “tölva” og “völva”, sem tilheyra beygingarflokki þar sem það er ekkert a-ö hljóðvarp (völva/völvu/völvu/völvu; orðstofninn helst eins) og þess vegna skiptir þetta hljóðvarp bara ekki máli.

Hvað er þá á seyði? Það sem er að gerast er að orðið “tölva” virðist vera að skipta um beygingarflokk, það er eins og það sé að flytjast úr upphaflegum beygingarflokki sínum yfir í sama beygingarflokk og “fata” og “gata” tilheyra. Og ég er að segja, það er engin almenn tilhneiging í málinu á bak við þann flutning, ástæðan þvert á móti bara útbreiddur misskilningur. En þú fullyrðir “Pff, þó þetta sé ekki almenn regla þá er þetta samt reglulegt”. Gott og vel, ég spyr þá hvað er reglulegt við þetta? Hver er reglan um orð sem skipta um beygingarflokk? Hvernig lýsir þessi tilhneiging sér í íslensku máli?

ÞEtta snýst ekki um að monta sig á einhverri málfræðikunnáttu heldur að varðveita aldagamalt tungumál. Þetta fólk í þessari nefnd er ekki allt gamalt, þetta eru bara venjulegir Íslendingar sem stendur ekki á sama um tungumálið.

Fáránlegt eins og með enskuna að þeir þurfa að þýða verk frá 16. öldinni eins og Shakespeare, það þurfum við Íslendingarnir alls ekki. Við geutm í raun lesið mörghundruð ára rit án erfiðis, bara ef stafsetningunni er breytt örlítið.

mér er skít sama um íslenskukunnáttu þar sem mér finnst hún heimskuleg og gengur þvert á móti tilgangi tungumála.

Viltu útskýra fyrir mér undirstrikaða hlutann?