Hey næst þegar þú ferð að lesa svona þá skaltu bjóða mér með!

Bætt við 29. nóvember 2009 - 23:16
http://visindavefur.hi.is/svar.php?id=115

http://is.wikipedia.org/wiki/Afst%C3%A6%C3%B0iskenningin

E = mc2

Enought said.

Ég hef sjálfur lært mjög lítið um almennu afstæðiskenninguna, en ég get gert sæmilega góð skil á takmörkuðu afstæðiskennigunni.

Takmarkaða afstæðiskenningin á bara við um tvö kerfi á hraða v miðað við hvort annað, engin hröðun innifalin. Einnig getur enginn hlutur farið á ljóshraða eða hraðar og hraði ljóss er sá sami frá öllum athugendum.

Í grunnin segir að takmarkaða afstæðiskenningin að allt sé afstætt, ef ég mæli tímabil milli tveggja atburða sem x sek þá er ekki þar með sagt að einhver annar mæli sama tímabil jafnlangt. Eini hlutur sem tveir einstaklingar á hraða miðað við hvorn annan geta verið sammála um er á hve miklum hraða þeir eru miðað við hvorn annan (þe. hver afstæður hraði þeirra er).

Þrjú meginhugtök koma upp í þessu samhengi, tímaþensla, massaþensla og lengdarasamdráttur. Til að átta sig á því hvernig það allt virkar þarf jöfnur og í þeim kemur þátturinn gamma (g) oft fyrir, en g= 1/sqrt(1-(v/c)^2)

T0, L0 og M0 er stærðir sem kyrrstæður athugandi mælir, T, L og M eru stærðir sem athugandi á hraða v mælir.
Þá gildir:
T=T0 * g, M=M0 * g, L=L0 / g

Svo er allur andskotinn útleiddur frá þessu, mæli með EÐL213 ef þú vilt læra frekar um það, ég nenni ekki að skrifa meira.

E=MC2

E stendur pottþétt fyrir energy, M fyrir mass, C fyrir eitthvað annað og svo allt saman í öðru veldi.

Almennt hugsum við okkur að tími sé línulegur og eins fyrir alla. Jafnvel þótt klukkan sé sjö einhvers staðar í Bandaríkjunum núna, hugsum við okkur samt sem áður að einn klukkutími sé jafnlengi að líða þar og hér. Þannig að okkur finnst fyllilega eðlilegt að hvert tímabil sé eins fyrir alla, nema þá við séum að gera eitthvað mjög skemmtilegt. :)

Þannig þegar við leggjum saman hraða, sem er mælikvarði okkar yfir það hversu langur tími líður fyrir okkur að ferðast milli staða, þá einfaldlega gerum við það með samlagningu. Til dæmis ef ég er um borð í lest sem ferðast með 30 km/klst í norður á ég við að miðað við lestarteinana, sem við ímyndum okkur að séu kyrrstæðir, ferðast ég með 30 km/klst í norður. Ef ég geng eftir lestinni endilangri í norður á hraðanum 2 km/klst þá er samanlagður hraði minn og lestarinnar 32 km/klst í norður miðað við jörðina. Ef ég myndi ganga í suður, á móti umferðarstefnu lestarinnar, myndi ég ferðast á 28 km/klst miðað við jörðina. Einföld samlagning og frádráttur.

Takmarkaða afstæðiskenningin gerir hins vegar ráð fyrir að hraði ljóss sé fasti og ekkert ferðast hraðar en ljósið. Furðuleg afleiðing þessarar forsendu er sú, að þegar við leggjum saman hraða verðum við að gæta þess að samanlagður hraði getur aldrei orðið meira en c (sem er bara stafur sem stendur fyrir hraðan sem ljós ferðast á). Þannig ef ég ferðast um borð í lest sem ferðast á ljóshraða og ég geng eftir henni í sömu stefnu, ætti ég að ferðast hraðar en ljósið. Samkvæmt Einstein getur það aldrei gerst. Þetta hefur í för með sér að við þurfum að leggja saman hraða með öðrum hætti, niðurstaðan af þeim reiknileik er sú að þegar við ferðumst hratt hefur það áhrif á tíma og vegalengd (sem við notum til að meta hraða manstu?). Þannig það eru ekki alltaf 400 km á milli Akureyrar og Reykjavíkur, það er háð því hversu hratt þú ferðast og jafnvel þótt þér finnist þú vera fjóra tíma á leiðinni geta aðrir mælt tvær klukkustundir. Í þessum skilningi er tími og vegalengd afstæð, hlutir sem við áður töldum að væru fastar og gætu ekki breyst. Orðið afstætt merkir bara að mismunandi einstaklingar mæla mismunandi hluti, eftir því hversu hratt þeir ferðast.

Aftæðiskenning hljómar sexy :o