Gylfaginning

1

Gylfi er kóngur í svíþjóð. Hann gaf Gefjunni gleðikonu land. Hún var af ása ætt
og fékk öxna norðan úr jötunheimum (syni jötuns og hennar) til þess að draga upp landið en öxirnir fóru svo hratt og djúpt
að landið rifnaði og þeir drógu það vestur út á haf.
Gefjun nefndi landið selund.
Gatið sem varð eftir í svíþjóð heitir Lögurinn.

2

Gylfi er fjölkunnugur kóngur, hann er hissa á því hvað allt gengur vel hjá ásunum og áhveður
að lehggja af stað í leiðangur til ásgarðs.
Hann faldi sig sem gamall kall.
ásirnir sáu ferð hans fyrir. Og gerðu honum sjónhverfingar
Hann kom inn í borgina og sá háa höll.
Þak hennar var lagt gylltum skjöldum
Gylfi sá kall í hallardyrunum leika sér með 7 exir.
Gylfi sagðist heita Gangleri og kominn af refilstígum og bað um náttstað.
Inní höllinni sá hann mörg gólf og margt fólk, sumt var að leikum, annað drakk og aðrir börðust.
Hann sá þrjú hásæti.
Sá sem sat í neðsta sætinu var kóngur og hét Hár.
Þar næst var Jafnhár, þriðji hét þriðji.
“stattu meðan þú spyrð, sitja skal sá er segir.”

3

æðstur allra goða er Alföður, en í ásgarði hinum forna átti hann tólf nöfn.
Alföður, Herran eða Herjan þriðja er Nikar eða Hnikar fjórða er Nikuss eða Hnikuður fimmta fjölnir
sjötta óski sjöunda Ómi áttunda Bifliði eða Biflindi níunda Sviðar tíunda Sviðrir ellefta Viðrir tólfta
Jálg eða Jálgur.
Hann stórnar öllu ríki
Hann smíðaði himin og jörð og loftin og alla eign þeirra.
Hann gerði manninn og gaf honum sál
Ef menn voru rétt siðaðir átti sálin að lifa endalaust.
Góðir menn fara til Gimlé eða Vingólf vondir menn fara til Nifilhel (níunda heim?)
Áður en hann gerði allt var hann með hrímþursum

4

áður en eitthvað varð til var bara eitthvað Ginnungargap (tómleiki)
Í miðjum Niflheimi er brunnur sem heitir Hvergemlir, og þaðan af falla þær ár er svo heira: Svöl
Gunnþrá, Fjörm, Fimbulþul, Slíður og Hríð, Sylgur og ylgur, víð, leiftur. Gjöll er næst Helgrindum.
Fyrst var til heimur í suðurhálfu sem hét Múspell, hann var ljós og heitur. Hann er svo heitur
að það er ekki hægt að lifa þar fyrir útlent fólk.
Surtur býr í Múspel og hann á logandi sverð og hann á eftir að drepa goðin og brenna heiminn.

5

Élivogar er á sem í kom eiturkvika sem harnaði það varð að ís . ísinn fraus að hrími
norður í ginnungargapi er ís suður er eldur
Hiti fór frá niflheimi til élivogar og þá bráðnaði og draup og af þeim kvikudropum kviknaði með karfti þess er
til sendi hitann og varð manns líkandi og var sá nefndur Ymir, en hrímþursar kalla hann Aurgelmi
Þaðan eru hrímþursar
Kallarnir í hásætunum trúa ekki á þennnan kall sem guð og segja að hann sé vondur.

6

Þegar hrímið bráðnaði kom úr því einhvernveginn kýr sem hét Auðhumla. Fjórar mjólkurár runnu úr spenum hennar.
Hún fæddi Ymi.
Kýrin sleikti hrímsteina og steina . Úr steininum kom mannshár annan dag höfuð
þriðja þá var allur maður.
hann hét búri
Hann var fagur mikill og máttugur
Hann átti son sem hér Bor
Kona hans hét Bestla, dóttir Bölþorns jötuns.
Og fengu þau þrjá syni.
Óðin, vili og vé.

7

Synir bors drápu ymi
rann svo mikið blóð úr honum að það
drekkti allri ætt hrímþursa
einn komst af, Bergemli
Af honum eru komnar hrímþursaættir.

8

Synir búra tóku ymi og fluttu í mitt ginnungagap og gerðu úr honum jörðina.
Blóðið er sjórinn og bötn.
Jörðin úr holdi.
Björgin af beinunum.
Grjót og urðir út tönnum og jöxlum.
Hausinn er himinn
og settu hann yfir jörðina með fjórum skautum
undir hvert horn settu þeir dverg
þeir hétu Austri Vestri Norðri Suðri.

9.

Synir bors voru gangandi meðfram ströndu og fundu tvö tré. Þeir tóku trén og úr þeim sköpuðu þeir menn.
Gáfu þeir fyrsta manninum sál og líf og hreyfingar en seinni manninum sjón, mál og heyrn.
Karlinn hét Askur en konan hét Embla.
Þeim var gefið miðgarður til þess að búa á.
Synir bors gerðu sér næst borg í miðjum heiminum sem hét ásgarður. (það köllum vér trója)
Þar byggha guðin og ættir þeirra.
Þar er staður sem heitir hliðskjálf og óðinn settist þar í hásæti.
Þaðan sá hann allt.
Kona óðins hét Frigg Fjörgvinsdóttir, af þeim koma ásar
Hann hét líka alföður
Jörðin var dóttir hans og kona hans, með henni eignaðist hann sinn fyrsta son, hann hét Ásaþór. Hann var aflmikill og sterkur og sigraði ökk kvikvendi.

10.

Njörfi eða Njarfi hét jötunn sem bjó í jötunheimum.
Hann átti svarta og dökka dóttur sem hét Nótt.
Hún var gift manni sem hét Naglfari. Þeirra sonum hét Auður.
Næsti eiginmaður hennar hét Annar. Þau áttu dóttir sem hét jörð.
Síðasti maður hennar hér Dellingur og hann var af ása ættum.
Þeirra sonur hét Dagur, hann var ljós og fagur.
Alföður tók nótt og dag, gaf þeim tvo hesta og tvær kerrir og setti þau á himininn og þurftu þau að ríða á hverjum tveim dögum umhverfis jörðina. nótt reið hest sem hét Hrímfaxi og döggvaði hann jörðina með méldropum sínum og Dagur reið hest sem hér Skinfaxi. Faxið hans skín.

11.

Mundilfari hét maður sem átti tvö born. Annað kallaði hann mána en dóttur sína sól og gifti hann henni manni sem glenur hét en guðin reiddust þessu af einhverri ástæðu, settu þau þau á himininn og létu sól keyra hestakerruna sem dró sólina sem guðin höfðu skapað til að lýsa heimanna af þeirri síu er flaug úr múspellsheimi.
Hestarnir heita Árvakur og Alsvinnur. En undir bógum hestanna settu guðin vindbelgi til þess að kæla þá.
Máni stýrir tunglinu. Hann tók tvö börn af jörðu, bil og Hnjúki þegar þau gengu frá brunni sem heitir byrgir. Víðfinnur heitir faðir þeirra en þessi börn fylgja mána.
Guðin reiddust víst því hversu stoltur hann var af börnunum sínum.

12.

2 úlfar elta sól og mána, þeir heita Skoll ( á eftir sól ) En hinn Hati Hróðvitnisson ( tunglið )
Gýgur er tröllkona sem fæðir jötna í vargslíkum.

13.

Bifröst er brú á milli himins og jarðar, regnbogi.
Rauði liturinn í regnboganum er eldur.
Brúin mun brotna í ragnarökum þegar múspells herja á hana.

14.

Þegar alföður hafði klárað ásgarð setti hann stjórnarmenn til þess að dæma örlög manna
Vingólf var salur sem gyðjur áttu
Dvergar komu úr holdi ýmis


15.

Höfuðstaður og helgistaður goðanna heitir askur yggdals.
Þar eiga guðin dóma sína.
Askurinn er trjáa mestur.
Ein rót trésins er með ásum en önnur með hrímþursum
þriðja stendur yfir niflheimi, undir þeirri rót er hvergelmir
Níðhöggur er ormur sem nagar rótina.
Undir þeirri rót sem að hrímþursar eru er mímisbrunnur
Mímisbrunnur er viskubrunnur og er fullur af mannviti og vísindur.
Sá sem drekkur úr brunninum verður gáfaður.
Óðinn fékk að drekka úr brunninum gegn því að hann gæfi mími annað augað sitt
Þriðja rótin stendur á himni
Þar er urðarbrunnur og þar eiga guðin dómstað sinn
Sleipnir er hestur óðins
Eldur brennur yfir bifröst svo að þursar og drasl komast ekki upp brúnna.
Í sal nálægt uurðabrunni eru meyjar sem skapa mönnum aldur. Nornir
þær heita Urður, verðandi, skuld.

16.

Það situr örn í askinum og hann veit mikið, á milli augna hans situr haukur sem heitir veðurfölnir
íkorni sem heitir ratatoskur hleypur upp og niður askinn og ber öfundarorð milli arnarins og níðhöggs.
Fjórir hirtir sitja í limum asksins og bíta barr, þeir heita dáinn dvalinn dinreyr og duraþrór.
Nornir ausa yfir rót asksins svo þær fúni ekki

17.

Í álheim búa ljósálfar
dökkálfar búa niðri í jörðu
Breiðablik er fegursti staður á himni
Þaðr er glitnir pg veggir hans er rautt gull
þak úr silfri
himinbjörg er endi himna og þar er brúarsport
valaskjálf á óðinn
þar sitja guðin í hásæti
sunnanverðum á himni er salur sem heitir gimlé
hann á eftir að vera til eftir að himin og jörð fara
Þangað fara góðir menn.
annar himinn heitir andlangur
þriðji heitir vílbláinn, þar eru ljósálfar

18.

Vindur kemur frá hræsvelg, hann hefur arnarham og vængir hans búa til vind.

19.

Svásuður er faðir sumars
Vindlóni er faðir vetrar

19.

Svásuður er faðir sumars
Vindlóni er faðir vetrar

20.

12 æsir eru guðir sem að mönnum er skylt að trúa á
Óðinn er elstur og æðstur, einnig nefndur alföður.
Kona hans heitir Frigg og hún getur spáð fyrir örlög manna.
Þeir sem deyja í stríði fara til valhallar og verða
einherjar óðins.

21.

Þór er sterkastur af öllum.
Hann á ríki sem heitir þrúðvangar.
Höll hans heitir bilskirnir. Það eru fimm hundruð gólf og fjórir tigir
Hann á tvo hafra sem heitir tannhnjóstur og tanngrisnir
hann ríður þeim þegar hann ekur.
*
Þór á þrjá gripi
Hamarinn Mjölnir en Hrímþursar og Bergrisar bjuggu hann til.
Megingjarðir (Belti) Gerir honum kleyft að tvöfalda afl sitt þegar hann ber það á sér
Járnglófar (hanskar) sem hann notar við hamarinn.
*

22.

Annar sonur óðins heitir baldur
Hann er fallegastur af öllum ásunum
Það sem hann skipar fyrir helst aldrei.

23.

Njörður heitir ás sem býr á himni á stað sem heitir nóatún.
Hann ræður gangi vinds og sjávar.
Hann á mikið af klinki og lausafjár.
Hann var fæddur í vanaheimum
Honum var skipt fyrir kall sem hér Hænir.
Kona hans heitir skaði, dóttir Þjassa jötuns.
Skaði vill búa á fjöllum en njörður á sjó svo þau sættust á að búa í 9 mánuði í senn á hverjum stað.

24.

Njörður gat síðan tvö börn.
Sonur heitir freyr, dóttir freyja.
Freyr ræður regni og skini sólar
Freyja býr á stað á himni sem heitir fólkvangur.
Hún drepur alltaf helming af her, en óðinn hinn.
Hún á sal sem heitir sessrúmnir.

25.

Einn ás heitir týr, hann er djarfur og hugrakkur
Úlfurinn gleipnir beit af honum hendina þegar týr og fleiri ásar voru að reyna að binda úlfinn niður.

26.

Bragi heitir einn.
Hann er góður með orð.
Kona hans er iðunn
hún varðveitir epli sem gefa endalaust líf

27.

Heimdallur.
Kallaður hvíti ás.
Hann er með gulltennur
hestur hans heitir gulltoppur
Hann býr á himinbjörg við bifröst
hann er vörður goða og situr við enda himinsins og gætir brúarinnar fyrir bergrisum.
Hann sér nótt og dag vel og heyrir allt, líka gras að vaxa.

28.

Hörður heitir einn ás. Hann er blyndur.
Hann er mjög sterkur.
Hann drap baldur.

29.

Viðar.
Þögli ás.
Hann er næstum því jafn sterkur og þór.

30.

Áli er sonur óðins og rindar.

31.

Ullur, sonnur syfjar, stjúpsonur þórs
Hann er góður á boga.

32.

Forseti heitir sonur baldurs og nönnu.
Hann á sal á himni sem heitir glitnir.

33.

Loki
Móðir er laufet
bræður eru býleistur og helblindi
loki er fagur en illur í skaplyndi og fjölbreytinn að háttum.
hona hans heitir sigyn, sonur nari.

34.

Loki átti fleiri börn með gýgur, fenrisúlfinn, miðgarðsorminn og hel.
Orminum kastaði óðinn út á ytra haf.
Hel setti hann niður í niflheim.
Til hel voru sendir sóttdauðir og ellidauðir menn.
Úlfinn fæddu æsin heima
týr var sá eini sem þorði að gefa úlfinum mat.
Úlfurinn var orðinn mjög sterkur og ásarnir tóku eftir því.
Þeir fengu sterkt band að nafni læðingur og reyndu að binda úlfinn niður. en það virkaði ekki.
Næst gerðu þeir band að nafni dróma sem virkaði ekki heldur.

Þeir létu dverga í svartálfaheim búa til band sem hér gleipnir.

Gert úr:
Dyn kattarins
skeggi konunnar
og rótum bjargsins
sinum bjarnarins
anda fisksins
fugls hráka.

Týr lofaði úlfinum að setja upp í hann hægri hönd sína ef þeir fengju að binda hann niður.
Úlfurinn beit af honum hendina.
Þeir stungu hann í munninn með sverði.

35

Ásynjur,

frygg er æðst hún á fensali
sága býr á sökkvabekk
eir er góður læknir
gefjun er mær og henni þjóna meyjar sem andast.
Fulla hún ber eski friggjar og gætir skóklæða hennar og veit launráð með henni
Freyja giftist manni sem hér ÓÐUR
dóttir þeirra heitir hnoss
hún er fögur
tár hennar er gulrautt
Sjöfn er ástarguðinn.
Lofn gerir eitthvað með öllum.
Vár hlustar á væl og einkamál manna
vör er vitur og spurul
syn gætir hurða í höllinni
Hlín passar upp á fólk sem frygg vill passa
snotra er vitur og látprúð
gná frigg sendir hana í erindi
sól og bil

36.

Valkyrjur eru sendar til orustu af óðni til þess að ráða útkomu
Þær heira gunnur rota og yngsta er skuld

37.

Freyr læddist í hlíðskjálf og sá heima alla
hann sá konu sem var svo fögur að hann gat ekki borðað né sofið
njörður lét skírni, skósvein freys fara til hans og spyrja hverjum hann væri svona reiður
Freyr biður skírni um að fara að ná í konuna en skírnir fær galdrasverð að launum sem berst sjálft.
Freyr drap belja með hjaltarhorni

38.

Þeir sem fara til óðins í valhöll borða gölt á hverju kvöldi sem heitir sæhrímnir
óðinn þarf engan mat, vín er honum bæði matur og drykkur
Huginn og munin eru hrafnar sem sitja á herðum hans og hvísla honum tíðinda.

39.

Geit sem heitir heiðrún og bítur barr af limum trés er léraður beitir
úr spenum hennar rennur bjór sem gerir alla einherjana fulla.

40.

540 dyr í valhöll
800 einherjar

41.

Einherjarnir berjast til skemmtunar.

42.

Það kom smiður sem bauðst til að gera vegg í kringum miðgarð til þess að halda bergrisum úti
gegn því að hann myndi eignast freyju og vildi hann fá sól og mána líka
Guðin sættust á það ef hann gæti gert vegginn á einum vetri og ef hann myndi af engum manni lið þiggja
Hesturinn hans var svo sterkur að byggðin gekk hratt
Guðin kváðust myndu drepa loka ef hann reddaði þessu ekki.
Loki breitti sér í hest og tældi hest smiðsins, svaðilfara með sér út í skóg
Smiðurinn varð svo reiður að guðin sáu að þetta var bergrisi svo þau kölluðu á þór sem braut hausinn á honum með hamar.
Loki eignaðist grátt folald með átta fætur.

43.

Dvergar smíðuðu skipipð skíðblaðni og gáfu freyr það.
alla hermenn er hægt að koma á skipið
skipið má vefja saman sem dúk og hafa í pung sínum.

44.

Þór hefur lent í aðstæðum sem hann réð ekki við.
Þór og loki gistu hjá bónda
þór tók hafra sína og eldaði þá og sagði heimamönnum
að ekki mætti brjóta beinin í kjötinu
loki plataði son bóndans, þjálfa (Sonur bóndans hét þjálfi)
til þess að brjóta beinið í lærinu.
Daginn eftir tók þór eftir því að annar hafranna var haltrandi
Þór brjálaðist og í hræðslu sinni gaf bóndinn son og dóttur sína
(dóttir bóndans hét röskva) til þórs.

45.

Þegar nótt var kominn fundu þau sér skála mikinn til náttstaðar
Um miðja nótt varð jarðskjálfti mikill.
Þór og föruneiti hans færðu sig til afhúss hægri handar í skálanum
sat þór í dyragátt afhússins.
Þau heyrðu ym og mikinn gný.
Daginn eftir gekk þór út og sá risastórann mann liggjandi á jörðinni.
hann svaf og hraut sterklega, þá skildi þór um hvað lætin hefðu verið
yfir nóttina.
Risinn kvaðst heita Skrýmir.
þór áttaði sig á að hann og föruneiti hans höfðu gist í hanska risans yfir nóttina.
næstu nótt sofnar skrýmir með nestisbaggan um hálsinn
þór ætlar að leysa pokan af hálsi risans en getur það ekki
hann varð reiður og sló mjöllni í haus risans
skrýmir vaknar og spyr hvort laufblað hafi fallið á haus hans
þór slær skrýmir aftur í hausinn og hann vaknar og spyr hvort akarn
hafi fallið á höfuð hans
hann slær aftur og skrýmir spyr hvort kvist hafi fallið á höfuð hans úr trénu
þór ætlar að hitta útgarða-loka

46.

Þeir gengu inn í borg og sáu höll mikla
Þeir koma fyrir kónginn, útgarða-loka og kvöddu hann
Útgarða loki kveður það vera að engin má vera í borginni
án þess að vera umfram aðra menn í einhverri list eða íþrótt
Loki segist geta étið mat hraðar en allir
svo hann keppir við mann að nafni logi og tapar
Þjálfi keppir við Huga í kapphlaupi
Þjálfi tapar
Þór segist geta drukkið meira en allir
útgarða-loki gefur honum horn til þess að drekka úr
þór tapar á endanum
Þór fer í annan leik
að grípa kött
þór getur það ekki
Elli barðist við þór
þór tapaði

47.

Útgarða loki útskýrir að þetta hafi verið sjónhverfingar
Nestisbagginn hafði verið festur með gresjárni
Þegar þór hafði slegið í höfuð skrýmis höfðu myndast djúp hamrshögg
við höll útgarða loka
Hann setti setberg fyrir höggin
Loki keppti á móti villield í átkeppninni
þjálfi fór í kapphlaup við huga útgarða loka
Þór var að drekka sjóinn
Þór ætlaði að reyna að lyfta miðgarðsorminum þegar hann hélt hann væri að lyfta
kettinum
þegar hann barðist á móti elli var hann að berjast á móti öldrun, sem enginn kemst hjá því að tapa fyrir.
þegar þór heyrði þetta ætlaði hann að slá útgarða loka með hamrinum
en í því leiti hvar útgarða loki höllinn hans með

48.

Þór sem ungur maður gisti hjá manni að nafni hymir
Hann fór með honum út á sjó
þeir fóru að veiða og þór náði í miðgarðsorminn með uxahöfuð sem beitu
hymir varð hræddur og sleit á bandið
þór óð til lands.

49.

Baldri fór að dreyma illa
frigg bað allt um að passa að baldur myndi ekki særast
en gleymdi að tala við mistiltein
loki komst að því
loki lét höður, blinda ásinn skjóta ör með mistiltein í baldur þegar að goðin vru að leika sér að því að meiða baldur
baldur dó.
Hermóður hinn hvati, sonur óðins fór í ferð til heljar til þess að reyna að koma baldri til lífs aftur
Nanna, kona baldurs dó úr sorg
Hel sagðist myndu koma baldri aftur til lífs ef allir hlutir myndu grenja fyrir hann.
loki gerði það ekki

50.

Loki faldi sig í fjalli í vatni sem lax
þór fann hann og greip laxinn og kreisti hann þess vegna eru laxar afturmjóir

51.

Í ragnarökum mun koma fimbulvetur (harður vetur)
þrír vetrar í röð
úlfurinn gleypir sólina og hinn úlfurinn tekur tunglið
jörðin skelfur
Fenrisúlfur gengur laus
Miðgarðsormur snýst í jötunmóð og sækir upp á landið
Naglfar losnar, skip múspellsbræðra
Það er gert úr nöglum dauðra manna
Hrymur heitir sá sem siglir nagldari
Himininn klofnar og ríða þaðan múspellssynir
surtur ríður fyrst
þeir munu sækja á þann völl er vigríður heitir
þar munu koma hrymur og fenrisúlfurinn
Loki kemur með her úr heljum
Týr mun berjast bið hundinn garmur og munu þeir báðir deyja
úlfurinn gleypir óðinn
þór deyr af miðgarðsormurinn
víðar mun stíga öðrum fæti í kjaftinn á úlfinum og glenna upp gin hans
Loki og heimdallur berjast og deyja þeir báðir
Surtur slyngir eldi yfir jörðina og brennir allan heim

52.

Eftir ragnarök er best að vera á gimli
í þeim sal sem heitir brimir
hann stendur á ókólni.
á náströndum mun vera salur gerður úr ormahryggjum
eitraður og illur salur.
en í hvergelmi er verst.

53.

upp úr sjónum kemur ný jörð
víðar og váli lifa og byggja þeir á iðavelli
þar sem fyrr var ásgarður
þar koma synir þórs móði og magni og hafa þar mjöllni
Baldur og höður koma svo frá hel
svo finna þeir gulltöflur í grasinu

54

höllin hvarf og gangleri fór og sagði öllum frá því sem hann hafði heyrt.

Herra Jóhann,
Fokkaðu þér.

Bætt við 1. maí 2011 - 15:20
Þetta eru góðar glósur, ef þú kannt að lesa færðu 10!