fne55 fyrir 18 árum, 11 mánuðum Fjöldi lestra: 362

Spurning í samræmdu. ísl.

Ein spurning var þannig:

Hvaða hljóðbreyting er kjalar-kili? (minnir mig)

I-hljóðvarp?
U-hljóðvarp?
Klofning?
Hljóðskipti?

Ég og vinir mínir vorum ekki viss með þetta, sumir vildu segja hljóðskipti aðrir klofning. Er einhver íslenskusérfræðingur hérna með svarið?

Ég veðjaði á klofningu og þetta er hvers vegna:
“Upprunalegt ‘e’ hefur sums staðar breyst í ‘i’ með i-hljóðvarpi, sbr. skjöldur, skildi, skjaldar. Frumhljóðið kemur fram í skyldri orðmynd, skel. Fleiri dæmi: fjörður, firði; mjöður, miði.”-Íslenska; Kennslubók í málvísi og ljóðlist, Jón Norland/Gunnlaugur V. Snævarr
Þetta fjörður-firði á semsagt að teljast sem klofning.Gildir þá ekki sama regla um orðið ‘kjölur’?

Humar3000 fyrir 18 árum, 11 mánuðum

kili - kjalar var það
Ég lærði það alltaf sem klofningu

Zombrero

Fyrra álit

fanneyflotta fyrir 18 árum, 11 mánuðum

Íslenskukennarinn minn sagði að þetta væri klofning

Fyrra álit

Karat fyrir 18 árum, 11 mánuðum

Rétt hjá Zombrero, þetta er klofning, sbr. i verður jö. kilir>kjölur. Algengari klofning er þó þegar e verður ja eða jö.

Karat.

Fyrra álit

Humar3000 fyrir 18 árum, 11 mánuðum

yeah! I win prize

Zombrero

Fyrra álit

upje fyrir 18 árum, 11 mánuðum

Ég man ekki eftir að íslenskukennarinn minn hafi nokkurn tímann minnst á það við okkur að klofning er líka þegar i verður ja eða jö. En ég tékkaði í bókina áðan og sá þetta þá í fyrsta skipti! Alls ekki sátt. (Tek það fram að ég fór í gegnum alla bókina fyrir prófið og sérstaklega vel í hljóðbreytingar, yfirsást bara þetta eina i).

Það sama gerðist með spurninguna í Laxness sögunni (minnir mig), þar sem svarmöguleikarnir voru umsamning, undirskipun, útúrdúr og e-ð eitt í viðbót. Ein stelpa í árgangnum mínum sagði að kennarinn kenndi hennar bekk þetta, en hún hefur aldrei kennt okkur þetta! Ég er alls ekki sátt.

Fyrra álit

halldor89 fyrir 18 árum, 11 mánuðum

Klofning er t.d.: kili->kjalar, firði->fjörður, miði->mjöður o.s.frv.

I-hljóðvarp er það þegar i í orðinu hefur áhrif á annað hljóð og breytir því. I hljóðvarp er ekki notað lengur við orðmyndun (þannig að það er ‘tæmandi listi’ af þannig orðum (frekar langur samt :P)).

U-hljóðvarp er það þegar u hefur áhrif á annað hljóð og breytir því. sbr. bananar->bönunum u hefur áhrif á a þannig að það kemur u og hitt a þannig að það kemur ö. Þú myndir varla fara að segja banunum. U-hljóðvarp er ennþá notað við nýorðamyndun og t.d. ef þú værir að selja eitthvað sem þú vildir að héti ‘blakka’ þá myndi það verða: blökku fyrir u-hljóðvarp.

Varðandi dæmið um ‘Ölvi fannst eigi góðum manni ofaukið…’ þá er það gamall ritunarstíll og heitir úrdráttur (ég vissi það ekki og giskaði á útúrdúr af því að mér fannst þetta meira ruglið en mamma (hún er málfræðingur) sagði mér þetta þegar ég kom heim :(). Þetta er já, líka eitthvað sem við lærðum aldrei :( og ég held að mjög margir hafi sömu sögu að segja þar :P

“If it isn't documented, it doesn't exist”

Fyrra álit

upje fyrir 18 árum, 11 mánuðum

Jáh.. Takk fyrir fræðsluna.

En úrdráttur? Ji, ég útilokaði hann alveg. Giskaði á umsamning, fannst það líklegast :S

Fyrra álit

Krikinn fyrir 18 árum, 11 mánuðum

afhverju ætli þeir séu að spyrja um eitthvað svona sem er ekki kennt ? (samanber útúrdúr, úrdráttur, og það allt…!)

Fyrra álit

halldor89 fyrir 18 árum, 11 mánuðum

Það getur vel verið að þetta sé í námsskrá (þó svo að ég viti ekki til margra dæma um að það hafi verið spurt úr þessu á samræmdu prófi).
En það kom auðvitað niðri á okkur þetta verkfall og t.d. í mínum skóla var nánast allri bókmenntafræðinni sleppt :( Reyndar tekið smá ljóð.

Mér persónulega finnst ekki svo mikið að þeirri spurningu. Finnst að meira ætti að gagnrýna það að tvígang hafi verið spurt hvaða hugblær er í ljóði/sögu (þar sem a.m.k. minn kennnari sagði það vera svolítið persónubundið hvernig manni finnst hugblærinn vera).

“If it isn't documented, it doesn't exist”

Fyrra álit

Krikinn fyrir 18 árum, 11 mánuðum

Ég held að þetta sé ekki á námsskrá, þar sem að íslenskukennarinn minn veit ekki hvað rétt svar var við þessu, og hún er ansi fær í sínu fagi

Fyrra álit

Karat fyrir 18 árum, 11 mánuðum

Rétta svarið mun vera umskipun, ekki úrdráttur.

Fyrra álit

halldor89 fyrir 18 árum, 11 mánuðum

Ég hef góðar heimildir fyrir að þetta sé úrdráttur en ekki umskipun.
#1 ég spurði mér *mun* vitrari manneskju í þessum fræðum
#2 ef þú leitar á google að ‘intext:umskipun intext:bókmenntir’ færðu upp 1 niðurstöðu (eitthvað varðandi siglingar) en ef þú breytir ‘umskipun’ í ‘úrdráttur’ færðu upp margar niðurstöður…
t.a.m. þessa http://www.rithringur.is/articles.asp?action=lookup&article=23

dæmi um úrdrátt er ‘tíðkast nú hin breiðu spjótin’ sem fornkappi nokkur sagði er hann var rekinn í gegn. Þá segir hann ekki allt sem gerir, dregur aðeins úr því sem gerðist. Úrdráttur er andstæðan við ýkjur.

“If it isn't documented, it doesn't exist”

Fyrra álit

Karat fyrir 18 árum, 11 mánuðum

Ég hef þetta eftir kennara sem kennir 10. bekk íslensku og hefur gert í rúm 30 ár. Sjálf er ég með sérmenntun í íslensku og hef ekkert við útskýringar viðkomandi kennara að athuga.

Fyrra álit

halldor89 fyrir 18 árum, 11 mánuðum

Með leyfi, hvaða bók kenndi þessi kennari? Ég þarf endilega að lesa hana. :)

“If it isn't documented, it doesn't exist”

Fyrra álit

Karat fyrir 18 árum, 11 mánuðum

Ég man ekki hvað hún heitir en það er gul gormabók sem er kennd í þessum ákveðna skóla. Það skal tekið fram að þetta efni er ekki í þeirri bók.

Fyrra álit

halldor89 fyrir 18 árum, 11 mánuðum

Hehe… ok, meðan þú varst að svara leitaði ég betri heimilda (fann góða bók->Eðlisþættir skáldsögunnar e. Njörð P. Njarðvík (kenndi bókmenntafræði v. HÍ)).

Eðlisþættir skáldsögunnar e. Njörð P. Njarðvík
Úrdráttur (litotes, understatement) er stílbragð sem ef til vill lætur lítið yfir sér við fyrstu sýn, en getur stundum orðið mjög áhrifaríkt. [...] Neitun fylgir oft úrdrætti og stundum tvöföld neitun: ekki óefnilegur [eigi ofaukið] [...] Úrdráttur er algengur í tilsvörum í íslendinga sögum, og virðist bera vott um kaldhamrað jafnaðargeð.*

*[...] þýðir að það vanti inní, tekstinn er ekki tekinn úr samhengi

“If it isn't documented, it doesn't exist”

Fyrra álit

halldor89 fyrir 18 árum, 11 mánuðum

dóh, ‘tekstinn’ á auðvitað að vera 'textinn'

“If it isn't documented, it doesn't exist”

Fyrra álit

Karat fyrir 18 árum, 11 mánuðum

Ég skil reyndar ekki hvað þú ert að reyna að benda á með þessum texta. En þar sem ég er þreytt og er að fara að sofa segi ég bara að þetta komi bara allt í ljós þegar réttar lausnir við prófinu koma á netið. Ég nenni eiginlega ekki að tala um þetta lengur *geisp*

Karat.

Fyrra álit

halldor89 fyrir 18 árum, 11 mánuðum

Æi, ég nenni því ekki eiginlega heldur… En spurningin var nokkurnvegin (nennekki að skoða prófið :P):

'Ölvi þótti eigi góðum manni ofaukið'.

Þar er tvöföld neitun ‘eigi ofaukið’. Þetta ber merki um jafnaðargeð sem ríkti þarna. Þetta er tilsvar í fornsögu (nær að fullnægja flestu sem Njörður segir um úrdrátt).

btw. umskipun er ekki hugtak í bókmenntum heldur í (frakt)siglingum…

“If it isn't documented, it doesn't exist”

Fyrra álit

siggifreyr fyrir 18 árum, 11 mánuðum

Umskipun var ekki valkostur….Það var umsamning og undirskipun

Fyrra álit

fne55 fyrir 18 árum, 11 mánuðum

Var það svarmöguleiki nr. 2? ´(ég gerði hann)

Fyrra álit

fne55 fyrir 18 árum, 11 mánuðum

Jamm, ég var mjög reið…Kennarinn okkar minntist heldur ekki þess að hafa séð þetta í nokkurri kennslubók.

Fyrra álit

Skóli

Skóli

Ofurhugar

Stjórnendur

Hverjir eru inni

Korkar - Almenn umræða

Spurning í samræmdu. ísl.

Dýr

Dægurmál

Fræði

Leikir

Lífið

Lífsstíll

Margmiðlun

Menning

Skjár

Sport

Tónlist

Tækni

Vélar

Hugi