Kristján Jónsson var eitt af fremri rómantísku skáldum íslands þó ekki hafi hann lifað rómantísku lífi, og var hann uppi á 19. öld á unga aldri dó faðir hans frá honum og giftist móðir hans þá öðrum manni sem var mjög vondur við Kristján. 12 ára flutti Kristján að heiman vegna heimilisofbeldis, ef svo má segja og varð mjög þunglyndur alla tíð upp frá því, þetta sést glöggt í ljóðum hans. Flutti hann þá uppí fjöll og var upp frá því kallaður fjallaskáldið. Hann nam við lærða skólan í Reykjavík og gerðist eftir það barnakennari úti á landi en dó stuttu seinna úr ofdrykkju og veikindum.

á 19. ári samdi hann ljóðið Dettifoss sem var birt í litlu dagblaði norður í landi og kom þá bæði sér og fossinum á kortið, enda vissu fáir af tilvist þeirra tveggja.

Dettifoss
Þar sem aldrei á grjóti gráu
gullin mót sólu hlæja blóm
og ginnhvítar öldur gljúfrin háu grimmefldum nísta heljar-klóm,
kveður þú, foss, minn forni vinur,
með fimbulrómi sí og æ;
undir þér bergið sterka stynur
sem strá í nætur-kulda-blæ.

Kveður þú ljóð um hali horfna
og hetju-líf á fyrri öld;
talar þú margt um frelsið forna
og frægðarinnar dapra kvöld.
Ljósgeislar á þér leika skærir,
liðnir frá sól í gegnum ský;
regnboga-litir titra tærir
tröllauknum bárum þínum í.

Ægilegur og undrafríður
ertú, ið mikla fossa-val;
aflrammur jafnt þú áfram líður
í eyðilegum hamra-sal.
Tímarnir breytast; bölið sára
það brjóstið slær, er fyrr var glatt;
er alltaf söm þín ógnar-bára
ofan um veltist gljúfrið bratt.

Stormarnir hvína, stráin sölna, stórvaxin alda rís á sæ,
á rjóðum kinnum rósir fölna
í regin-köldum harma-blæ,
brennandi tár um bleikan vanga
boga, því hjartað vantar ró
- en alltaf jafnt um ævi langa
aldan í þínu djúpi hló.

Blunda vil ég í bárum þínum,
þá bleikur loksins hníg ég nár,
þar sem að enginn yfir mínu
önduðu líki fellir tár;
og þegar sveit með sorgar-hljóði syngur döpur of ann´ra ná,
í jörmun-efldum íturmóði
yfir mér skaltu hlæja þá.

Einnig samdi Kristján hinn víðsfræga Þorraþræl

Þorraþræll

Nú er frost á Fróni,
frýs í æðum blóð,
kveður kuldaljóð
Kári í jötunmóð.
Yfir laxalóni
liggur klakaþil,
hlær við hríðarbyl
hamragil.
Mararbára blá
brotnar þung og há
unnarsteinum á,
yggld og grett á brá.
Yfir aflatjóni
æðrast skipstjórinn,
harmar hlutinn sinn
hásetinn.

Horfir á heyjaforðann
hryggur búandinn:
,,Minnkar stabbinn minn,
magnast harðindin. -
Nú er hann enn á norðan,
næðir kuldaél,
yfir móa og mel
myrkt sem hel.
Bóndans býli á
björtum þeytir snjá,
hjúin döpur hjá
honum sitja þá.
Hvítleit hringaskorðan
huggar manninn trautt;
Brátt er búrið autt,
búið snautt.

Þögull Þorri heyrir
þetta harmakvein
gefur grið ei nein,
glíkur hörðum stein,
engri skepnu eirir,
alla fjær og nær
kuldaklónum slær
og kalt við hlær:
,,Bóndi minn, þitt bú
betur stunda þú.
Hugarhrelling sú,
er hart þér þjakar nú,
þá mun hverfa, en fleiri
höpp þér falla í skaut.
Senn er sigruð þraut,
ég svíf á braut.“

Eitt frægasta ljóð hans var þó lítil staka að nafni ”Kveðið á sandi"

Kveðið á sandi
Yfir kaldan eyðisand
einn um nótt ég sveima.
Nú er horfið Norðurland,
nú á ég hvergi heima.

ég hvet alla til að skoða ljóð hans, enda merkur listamaður, nokkur ljóða hans má finna á www.ljod.is. Reynið t.d að finna ljóðið “Bálför gamals unnustubréfs”

(Heimildir: Mályrkja III & ljod.is)