Tekið úr bókinni “Íslenski hesturinn - litaafbrigði” og er ekki orðrétt:

“Broddi nokkur Jóhannesson tók saman upplýsingar um liti hrossa í fornum heimildum.

Af 64 hrossum eru 17 brún, 8 rauð, 7 grá og 6 fífilbleikir og eru allir hinir litirnir með færri tölur.”

Get ekki séð að brúnum hrossum hafi fjölgað neitt svaðalega mikið frá því “í gamla daga”. Brúnt, rautt og jarpt eru algengustu litir flestra hrossategunda í dag og finnst mér ekkert skrítið að svipu hlutföll séu hér á landi.

Hitt er annað mál að mun skemmtilegra er að sjá hross eins og Randver frá Nýjabæ, litskrúðug og sérstök. Myndi helst vilja móvindótt hross eða jarpskjótt ef ég fengi að velja. Svo þarf nú lítið annað en sokka, blesur og annað slíkt til að lífga aðeins uppá litina. Það getur komið vel út.

Annars er líka oft sagt að “hestur sé aldrei vitlaus á litinn” og ef að gæði eru betri í brúnu hrossi myndu flestir taka það fram yfir einhverja sjaldgæfari liti sem geta minna. En auðvitað er best að reyna að halda í litauðgi hestanna okkar og reyna þá að fá gæði og flott útlit í sama pakkanum. :-)

Ég vil byrja á því að benda þér á það að heimildastuldur er yfirleitt ekki vel liðinn. Taktu fram hvaðan heimildirnar eru, alltaf!
En þetta er bara ekki alveg rétt hjá þér. Litum hefur farið fjölgandi frá um áttatíu, nema kannski litförótta litnum. Sjáðu, bókin er skrifuð um áttatíu.
Ég held að litirnir séu á réttri braut, ef svo má að orði komast.
mig

Ef við tökum inn einn þátt í litadæmið, þá mætti athuga litina á vinsælustu stóðhestum landsins t.d. má nefna Orra frá Þúfu, sem er brúnn og á þvílík ógrynni af folöldum (undirituð hefur ekki það mikið álit á þessum hesti), Hrafn frá Holtsmúla var líka brúnn og fleiri. Það sem verður líka að taka inn í dæmið er það að litaerfðir ráða því hvernig litur folaldanna verður og þegar mikið er til af brúnum stóðhestum verður mikið af brúnum folöldum eða folöldum sem bera brúnt erfðagen. Ein af ástæðunum fyrir því að margir veldæmdir stóðhestar eru brúnir er meðal annars sú að brúnir hestar sýnast betur en ljósir (auðveldara að greina hæð fótaliftunnar á þeim því hún sést betur). En lausnin er náttúrulega ekki sú að halda öllu gröðu sem er fallegt á litinn, því þá myndum við enda með verri stofn, heldur að halda saman litfögrum, hæfileikaríkum og góðum hrossum í von um að fá svipað undan þeim. Það er alltaf að koma meira af litfögrum úrvalshrossum en þetta er í raun barátta sem mun seint taka endi.

Kveðja zheelah

p.s. ég á eiginlega bara óvenjulega lituð hross, s.s. hvítt, grátt, leirljóst og reyndar eitt brúnstjörnótt

En ef litið er á útflutning hrossa frá íslandi þá er liturinn ekki síður útflutningsvara en gæði. Ég veit fjölmörg dæmi þess að fólk hafi boðið hærri upphæðir í óvanalega lit hross sökum litarins. Einnig að fólk taki fallega litan hest frammyfir brúnan/jarpan/rauðan, þrátt fyrir að sá óvenjulega liti sé ekki eins “góður” og sá vanalegi.

Ef einhverjir hér hafa gluggað í bók sem Þjóðverji nokkur, G.H.F. Schrader, skrifaði á öðrum áratug tuttugustu aldar, Hestar og reiðmenn á Íslandi, þá má sjá að hann var á þeirri skoðun að tvö mestu lýti á íslenska hestinum, sem hann lofaði annars í hástert, væru þau hversu óeðlilegir og ljótir litir væru á stofninum og að þau væru alltaf píndd til að skrönglast um á þessum óeðlilega gangi, tölti. Nú er töltið ein aðalástæða þess að íslenski hesturinn er einhver útflutnigsvara að ráði og er eitthvað sérstakt í hrossaheiminum. Sama gildir um litina, þeir eru auðkenni á íslenska hestinum og er oft litið á það sem gæðastimpil á íslenskum hesti í útlöndum að hann sé óvanalegur að lit.

Ég er ekki sammála því að fallegum litum sé að fækka, auðvitað virðast flestir hestar vera brúnir og rauðir, en mér finnst hinum litunum ekkert vera að fækka. Ég og maðurinn minn eigum tvær merar og báðar eru þær móálóttar. Okkar uppáhaldlitur á hrossi er mósótt en ég er líka hrifin af skjóttum, ekki rauðskjóttum heldur helst svart/hvítum

mér finnst nú eila bara svartir eða vel brúnir hestar fallegastir..sérstaklega þegar þeir eru komnir í sumarhárin..sérstaklega brúnir keppnishestar..annas er nýji keppnishesturinn minn leirljós og það var alveg hræðilegt að halda honum við í vetur ALLTAF SKÍTUGUR og alltaf í sturtu hjá mér..hehe!! en núna er hann vel komin úr hárum og laaaang sætastur!!!
Við eigum litfuróttan stóðhest sem er svolítið flott en og mjög sjaldgæft nú til dags…
ég er sammála að það er mikið að brúnum og rauðum hrossum og þegar maður er komin með stórt stóð virka allir eins..en þegar maður er að leita af sínum brúna hesti finnst hann alltaf, maður sér munin.!
annas finnst mér einhvern veginn liturinn ekki skipta öllu þó hann skipti einhverju..heldur skipta gæðin mestu máli..skapið og framkoma!
ég er líka engan vegin fyrir glaseygja og svoleis.. hvað finnst ykkur fallegast?

Íslensku hesturinn hefur verið þekktur um alla tíð fyrir sérstaka litaflóru - þaðan sem ég kem voru eitt sinn ræktaðir litföróttir hestar og er ég stolt af því að eiga eina fífilbleiklitförótta hryssu sem er nú ekki beint algengasti litur hér á landi. Auðvitað eru brún, rauð og jörp hross falleg en við megum ekki gleyma því að skjótt, vindótt, moldótt, móvindótt o.fl. hross eru sérstök á þann hátt að þessir litir eru í hættu…

Við eigum 4 hross og eitt þeirra er rauðlitföróttur hestur. En svo eigum við 1 brúna hryssu, 1 móbrúna og svo eigum við 1 jarpsokkóttann fola