Litli kallinn Gullbert:
“Ef þú hefur ”líklega eitthvað betra við tíma þinn að gera en að tala við krakka sem vita greinilega ekki rassgat,“ af hverju ertu þá að því?”
Af því að ég vona að þú getir lært eitthvað. Þú hefur andlýðræðislegar skoðanir sem boða vopnavald, upptök eigna og í raun stórslys fyrir alla alþýðu. Það er það sem kommúnisminn er, komum nánar að því síðar.
Fairy:
NAFNORÐ
álfkona kv.; álfadís kv.; álfur k.; hommi k.
“Þú bendir sjálfur á að Fairy hafi sjálf ekki kosið að benda þér á að hún tók hvergi fram að hún trúi á Guð, sem þú reyndar notaðir til þess að segja henni að hún væri hræsnari. Hún hefði getað það, Hún bara kærði sig ekki um að tala við þig frekar eftir skítkastið sem þú komst með.”
Það var augljóst af ályktun hennar, og umrætt skítkast,sem hún hóf reyndar, byrjaði ekki fyrr en eftir það. Skoðaðu tímaröðina.
“Stafsetningarvillur þínar segja bara til um aldur þinn en ekki gáfnafar. Ég var bara að kenna þér smá fyrir 7.bekk.”
Já, já, ef þú vissir eitthvað um lesblindu þá ættiru að vita að það kemur hvorki aldri né, einmitt gáfnafari við. Ég var reyndar búinn að segja þér þetta, vinsamlegast ekki láta mig endurtaka allt aftur og aftur þótt þú kunnir illa að lesa.
“Samt endarðu bréf þitt með: Þinn lærifaðir… Sem lýsir bara mikilmenskubrjálaði, og jú: fáfræði… ”
Að sjálfsögðu háð, þar sem augljóst var af póstum að þú ert bara lítill vitleysingur þá leyfði ég mér að setja mig á stall til að stríða þér. Ég hefði átt að vera búinn að átta mig á því að þú skilur ekki svoleiðis.
“Enn og aftur kemurðu með eitthvað svona án þess að rökstyðja nokkurn skapaðan hlut. Ólíkt þér, þá LES ég ekki bara söguna þá SKIL ég hana líka. Ég er ekki það fáfróður að falla fyrir einhverjum áróðri frá BNA. Nefndu eitt sem lýsir illsku kommúnista. Það að þeir féllu segir meira um spillingu innan Sovétríkjanna heldur en kommúnisma yfir höfuð. Gerðu okkur öllu greiða og farðu að lesa sögubækur í stað þess að horfa á bandarískar bíómyndir.”
Jæja, núna ertu bara farinn að gefa þér forsendur. Hver sá sem les sögu, ætti fyllilega að gera sér grein fyrir þeim mörgu blettum sem ríkja á sögu BNA. Þú ættir ekki að vera með svona heimskulegar ályktanir þess efnis að hver sá sem er ekki hlynntur verstu trúarbrögðum heims sé einhver kanasinni. Ég reyndar er ánægður með að hin illu Sovétríki hafi ekki “unnið” kalda stríðið, og margt þarf að skoða í sögulegu samhengi. Það breytir ekki trú minni á mannréttindi, velmegum, frelsi og nauðsyn þess að allir fái tækifæri til að dafna og rækta hæfileika sína á eigin forsendum.Ég þarf engar heimskulegar BNA kvikmyndir til að segja mér nokkuð, ég kýs að skoða málin sjálfur. En það að vera hlynntur undir kommúnisma er einfaldlega illt og heimskulegt, sorry, það er mín skoðun á því að dýrka þennan viðbjóð.
Ekki tala neitt um biblíuskilning minn. Þú veist ekkert um málið, og þetta snýst ekki um að geta vitnað í hana, heldur hver málflutningur kristinna, gengur í berhögg við það sem þar er ritað. Ég er alltaf tilbúinn til að hlusta á það sem menn hafa að segja um biblíuskýringar, en þær þarf oft að skýra eða setja í samhengi. Ég bauð alveg upp á þann kost, meðan Fairy kaus að tala um annað og víkja sér undan þeim beinu spurningum sem ég hafði. Ekki fullyrða svona nema láta með því fylgja rök.
Enn og aftur þá ítreka ég það, sökum þess að þú endurtekur þig svo oft, að ályktun um kristni Fairy var dregin af vörn hennar á biblíunni, myndi trúlaus manneskja gera slíkt? En hún mátti alltaf bera tilbaka. Síðan gerði ég það að umræðuefni að menn vitnuðu í ákveðna þætti biblíunnar en afneituðu öðru. Það er hræsnin. Afhverju er ég að endurtaka mig svona oft, skiluru ekki neitt? Talandi um fáfræði.
Ég kallaði Fairy ekki heimskan hræsnara, heldur hræsnara, ég lýsti þó hversu freistandi það væri að leggjast á slíkt plan, í ljósi þess að hún kallaði mig bæði fáfróðan og einskins verðan. Ég kaus hins vegar að fara ekki þá leið, en gerði um leið að umræðuefni hversu illa hún hafði sett mál sitt fram og með ómálefnalegum hætti, því væri freistandi að svara í sömu mynt, en nei, ég, sjálfur trúleysinginn kaus frekar að sleppa því og leyfa henni að svamla…þú veist hvar.
Mannleg samskipti mín eru í fínu lagi, aftur á móti hefur það kannski háð mér helst að vera með hroka gegn þeim sem fullyrða um hitt og þetta en vita ekki görn um málið, lengra en það sem fjölmiðlar, vinir og kunningjar hafa sagt, mér finnst það samt yfirleitt svo heimskulegt að erfitt er að hemja sig þegar maður veit hversu lengra maður er kominn í þekkingarleitinni en þetta fólk. Ég byggi allt mitt mál á víðtækum lestri ólíkra bókmennta, rannsókna og þekkingar, af því mynda ég mínar skoðanir.
En þú vinur, vilt benda þig við kommúnisman, sem er í sjálfu sér hrikalegt.
Þetta eru athyglisverð skrif, þó ég sé nú ekki sammála þér. Ég vona hinsvegar að þú látir ekki lestrarletingja á borð við Fairy draga úr þér kjark við að senda inn bitastæðar athugasemdir sem þessar, ekki síst í ljósi þeirrar langloku, sem hér fer á eftir.
Hins vegar finnst mér sérkennilegt að sjá þig taka upp hina gömlu ‘68-vörn að ekkert sé að kommúnismanum, honum hafi bara verið klúðrað í Sovét. Þetta er ámóta og mátti heyra endur fyrir löngu, að í raun væri Stalín að verjast harðlínumönnum eins og Molotov og Bería, síðar að allt hefði lagast með Khrústsjov, aðrir sögðu að Stalín hefði spillt göfugum hugsjónum Leníns, enn aðrir að Maó hefði gert það sem Sovétmönnum hefði misstekist, nokkrir að Enver Hoxha einn hefði hrint “raunverulegum kommúnisma” í framkvæmd, þeir voru til sem fögnuðu framtaki Pol Pot til þess að koma á sönnum sósíalisma, sumir græningjar telja Juche-stefnu Kim Il-sung varða leiðina til lífshamingju mannkyns, enn aðrir tigna Kastró enn sem handhafa sannleikans í þessum efnum og mér er sagt að enn séu til aðdáendur Leons Brontstein. (Auðvitað voru og eru þetta allt sömu morðóðu valdassjúklingarnir.) En það er svo skrýtið að enginn getur eftir allar þessar tilraunir bent á eitt einasta land þar sem tilraunin hefur tekist. Er ekki nóg komið af þessari djöfullegu tilraun?
Þrátt fyrir skipbrot þessara ömurlegustu trúarbragða mannkyns, sem í reynd voru lítið annað en kenning um villimennsku, er fráleitt að telja að eftir lifi eða að til þeirra megi rekja hugmyndir um samhjálp eða félagshyggju. Menn hafa hjálpað meðbræðrum sínum og lagt fé saman frá örófi alda. Kommúnisminn og sósíalisminn voru hins vegar lítið annað en endurómur af einræði fyrri alda, nema að nú átti að treysta á gáfur fámennisstjórna til þess að ráðstafa auðnum í nafni tiltekinna stétta. Það er hins vegar athyglisvert að Marx og Engels höfðu engar hugmyndir fram að færa um hvernig skapa mætti nýjan auð, heldur aðeins hvernig ráðstafa mætti gömlum auð með nýjum hætti.
Ég hugsa að þú viljir leggja annan skilning í “samhjálp og félagshyggju” en ég, en það breytir ekki hinu að kommúnisminn vill skikka menn til þess að vera “góða” og sýna öðrum samhjálp og félagshyggju. Ég gef hins vegar lítið fyrir góðverk, sem gerð eru á annarra kostnað. Þá vil ég frekar velja verðuga málstaði sjálfur en að treysta á opinberar nefndir til þess arna, enda sýnir reynslan að slíkt kallar í besta falli á sóun til þeirra herja opinberra starfsmanna, sem eiga að véla um og handlanga samhjálpina, oftast á spillingu og oftar en ekki á harðstjórnir og kúgun þeirra, sem leyfa sér að vera á annarri skoðun en hinir vísu menn í forsvari samhjálparinnar.
2. Það er sérkennilegt að lesa samanburðarfræði á djöflastefnunum tveimur: fasisma, nazisma og falangisma annars vegar trúi ég og hins vegar sósíalisma og kommúnisma. Munurinn á stefnunum er nefnilega nánast enginn nema að nazistar lögðu mest upp úr þjóðernisbaráttu en kommúnistar stéttabaráttu. Forsendur hvortveggja voru handónýtar, en báðir báru fyrir sig vísindalegri vissu (þjóðernissósíalistarnir gældu þó líka við mýtólógíska tilfinningasemi). En spyrja má hvort slíkur munur gildir ekki einu. Allar stefnurnar voru greinar af sama meiði, þar sem máttur fjöldans/ríkisins var tignaður en réttur einstaklingsins hunsaður og raunar svívirtur.
Mér sýnist að Gullbert sé í raun bara enn gamli marxistinn þó hann kunni síður við að segja það opinskátt nú. Hann reynir að gefa það til kynna að kommúnismi og sósíalismi hafi á einhvern hátt verið skárri en fasisminn, vegna þess að hann hafi átt göfugri markmið og skammar eflaust menn fyrir að leggja “sósíalisma og kommúnisma annars vegar og fasisma hins vegar að jöfnu” og bætir svo afsakandi við “enda þótt þessar stefnur allar hafi leitt til skelfilegra ógna, kúgunar og manndrápa.” Svo heldur hann áfram að segja okkur frá því um hvað grundvallarkenning sósíalista og kommúnista hafi miðað að. En hvað ef við spyrjum nú Karl Marx sjálfan út í svona þrætubók? Hans frumlegasta framlag til heimspekinnar var einmitt að efast um siðferði góðs ásetnings, þ.e.a.s. að framsett markmið væru rök. Marx sagði að í sögulegu samhengi væri einmitt praxísinn sem öllu skipti, en ekki hvað menn segðust ætla fyrir með tiltekinni breytni. Þegar svona rök koma frá marxista eins og Gullbert dettur manni fremur í hug Groucho en Karl.
Franski heimspekingurinn Chantal Delsol orðaði þetta raunar ágætlega: “Þegar hugsjónamaður hefur drýgt glæpi í 80 ár en þvertekur fyrir að vera glæpamaður í skjóli upphaflegs ásetnings síns hlýtur maður að álykta að ásetningnum sé um að kenna.” Með öðrum orðum: Stefnan sjálf er ill, ekki bara mennirnir sem framfylgdu henni.
Sumir kommúnistar halda því jafnvel fram að rekja megi flestar félagslegar framfarir á 20. öld og aukin mannréttindi til baráttu sósíalista og kommúnista“ en stenst sú fullyrðing einhverja skoðun? Mætti ekki allt eins nefna félagsstarfsemi templarahreyfingar og verkalýðsvakningar 19. aldar, sem sótti hugmyndafræði sína fremur til kristni en kommúnisma, þó vissulega bæri mikið á efasemdum um klassískt frjálslyndi? Eða einfaldlega sókn borgaralegra gilda eftir því sem efnahagur ótínds almúgans jókst í takt við hagvöxt kapítalismans? Því verður þó ekki á móti mælt að harðir vinstrimenn höfðu gífurleg áhrif á verkalýðshreyfingu 4. áratugs síðustu aldar, en áorkuðu þeir svo miklu þegar kemur að félagslegum umbótum eða mannréttindum? Ég hygg að það standi sem fyrr að Pálmi í Hagkaupum hafi gert meira en allir verkalýðsrekendur 20. aldar samanlagt. (Ekki byrja sönginn um Vökulögin eina ferðina enn, þau voru sett 1921 og komu sósíalismanum ekkert við.)
Það er svo öldungis fráleitt hvernig ný-Kommúnistarnir reyna að klína kommúnisma og sósíalisma upp á jafnaðarmenn Norðurlanda. Þeir líkt og margir aðrir gældu við vondar hugmyndir á borð við þjóðnýtingu en þeir höfnuðu þeim í flestum tilvikum (öfugt t.d systurflokkana á Bretlandi og Frakklandi). Þar var á hinn bóginn lögð mest áhersla á tekjujöfnun skattkerfisins, heilstætt mennta- og heilbrigðiskerfi, opinbera framfærsluskyldu auk sérstæðra hugmynda um hvernig borgarafrelsi og verkalýðsrekstur fara saman. Vel fram á sjöunda áratuginn gekk þetta vel upp, en þá óx velferðarkerfið úr hófi fram og menn töpuðu áttum í skattheimtu. Norðurlandaþjóðirnar hafa enn ekki ráðið fram úr þeim vanda og gera það tæpast fyrr en þær taka af hreinskilni til endurskoðunar hvað þurfi að vera í verkahring ríkisins og hvað ekki, hvaða borgaralegu skyldur menn þurfi að inna af hendi áður en þeir öðlist borgaralega réttindi o.s.frv.
En munurinn á krötunum annars vegar og kommúnistunum og sósíalistunum hins vegar hefur aldrei verið neitt flókinn. Kratarnir kenna sig nefnilega við lýðræði. Þeir stefndu vissulega að frelsun öreigastéttarinnar, en allt frá því að Karl Krautsky lagði drög að kratisma 20. aldar var alveg ljóst að þeir töldu lýðræðið vera forsendu og tilgang í senn. Krautsky sagði meira að segja að ef einhver sýndi fram á að markmiðinu um frelsun öreiganna væri unnt að ná með einkaeignarréttinum einum myndu þeir ekki hika við að feta þá leið. Kommar og sossar töluðu hins vegar ávallt tæpitungulaust um ”alræði öreiganna“ þar sem alræðið varð markmið í sjálfu sér.
Órar kommúnista um hvert djöflarnir sóttu fylgi sitt eru ekki síður athyglisverðir: ”Það voru hins vegar stjórnmálaleiðtogar peningaaðalsins og forréttindastétta sem aðhylltust fasisma, ekki listamenn, heimspekingar, rithöfundar né menntamenn eða aðrir þeir sem vildu hugsa um frelsi fyrir alla og jafnrétti og bræðralag allra.“ Ég hélt að fólk eins og Hannah Arendt, Allan Bullock, François Furet, André Gide, Waldemar Gurian, Elie Halévy, Paul Johnson, Ernst Nolte, Marcel Mauss, George Orwell, Victor Serge og Simone Weil hefðu rakið þetta nógsamlega. Hugmyndafræðin var nefnilega rótskyld og gagnkvæm andúð nazista og kommúnista var í raun aðeins byggð á samkeppni þeirra um sama fylgið í upplausn Weimar-lýðveldisins.
Það segir e.t.v. sína sögu að um 40% kjósenda nazista (Þjóðernissósíalistaflokks þýsks verkalýðs) voru úr verkamannastétt og höfðu flestir áður stutt kommúnista eða sósíalista. Og svo menn ímyndi sér ekki að þetta hafi verið hending ættu menn að hafa í huga að nýnazistar í Frakklandi, Ítalíu, Rússlandi og víðar hafa einmitt gert út á sömu mið og kommúnistarnir forðum. Einmitt í gömlu kommúnistavígjunum líkt og Marseilles og Torino hefur þeim orðið mest ágengt.
Og það er bara firra að allar mannvitsbrekkurnar hafi hallað sér að kommúnisma og sósíalisma. Gróðrarstía nazismans var ekki síst í háskólum og hann skorti ekki listamenn, heimspekinga, rithöfunda eða menntamenn heima sem erlendis; fólk á borð við C.K. Chesterton, Carl Schmitt, Ezra Pound, Gertrude Stein, Giovanni Gentile, Gottfried Benn, Gottlob Frege, Knut Hamsun, Louis-Ferdinand Céline, Martin Heidegger, Paul De Man, T.S. Eliot, Virginia Woolf, W.B. Yeats og Wyndham Lewis. Þetta ógeðfellda dekur var á nákvæmlega sömu forsendum og hjá þeim kollegum þeirra, sem dýrkuðu Stalín, sumsé að þeir hefðu séð framtíðina og vildu allt – alveg allt – til vinna svo að tregari samferðamenn þeirra kæmust til óskalandsins, hvort sem þeir kærðu sig um það eða ekki. Hér er vitaskuld á ferðinni hvimleiður hroki sumra menntamanna, sem vilja hafa vit fyrir samferðamönnum sínum. Tom Jefferson svaraði þessu sennilegast best þegar hann spurði: ”Stundum er sagt að manninum sé ekki treystandi til þess að stjórna sjálfum sér. En er honum þá treystandi til þess að stjórna öðrum?" Þessu gleyma handhafar stórasannleika allt of oft, að ríkið er ekki mönnum æðra, þar eru líka menn við stjórnvölinn.
Annars hafa aðrir skrifað betur og nákvæmar um samanburðinn á nazisma og kommúnisma. Ég bendi sérstaklega á Svörtu bókina, sem gefin var út í Frakklandi 1997 og í enskri þýðingu 1999, en þar var fjallað um glæpi kommúnismans í víðu samhengi. Ein afleiðingin var sú að ákveðið var að leggja franska kommúnistaflokkinn niður.
http://www.amazon.com/exec/obidos/ASIN/0674076087/002-5747897-2124042 3. Hvað er það annað en hræsni hjá þér að taka undir orð mín um lærdóma sögunnar(og segjast skilja hana) og skora svo á mig að “að sýna fórnarlömbum auðvaldshyggju og stríðsrekstrar samtímans samúð og virðingu” eins og að “auðvaldshyggjan” sé eini eða stærsti skaðvaldurinn(BNA raus þitt). Allt í einu eru hinar sannanlega illu stefnur gleymdar og kapítalismanum kennt um allt saman! Vissulega má kenna græðgi og gullþorsta einstakra manna og glæpaflokka um margvísleg illvirki, en hvernig má kenna kapítalismanum um? Kapítalisminn er ekki hugmyndakerfi á borð við kommúnisma eða nazisma, heldur óljóst safnheiti um almennt fyrirkomulag á eignarrétti og viðskiptum. Færa má fyrir því sannfærandi rök að einmitt viðskipti og virðing fyrir eignarrétti séu áhrifamestu friðarhvatar heims, en ætli það sé unnt að finna hryllilegri stefnur en tvíburana kommúnisma og nazisma, bæði hvað áhrærir magn og ógeð? Ég held ekki.
Skemmtu þér vel litli kall, vonandi lærðiru eitthvað. Annars geturu flett upp á gömlum þráðum sem ég hef skrifað um kommúnismann (og Kúbu) og ritdeilum við einhverja svipaða kalla og þig. Ekki er nú öll vitleysan eins, sagði afi minn nokkrum mánuðum áður en hann lést. Ætli þau orð eigi ekki ágætlega við núna, mitt í þessari litlu ritdeilu okkar.
Það tók mig smá tíma að átta mig á þér, en núna tel ég mig sjá þig í ágætis ljósi. Þú ert ungur maður, eflaust betur lesin en jafnaldrar þínir. Ég reikna með að þú getir troðið þau niður í flestum rökræðum, enda rökfastur og með ágætis hugmyndir um málefnalegt tal. Ef þú vilt skal ég glaður senda þér yfirlit yfir hvimleiðar rökvillur og hendingar í átt að rökvísi, þú átt eftir að læra mikið á því, þér til framdráttar. Ég held reyndar að spjall okkar hefði getað orðið hið áhugaverðasta ef það hefði ekki byrjað svo á röngum forsendum, ef svo mætti segja. En tvennt máttu vita, ég læt ekki kalla mig fáfróðan eða vera ekki þess virði að rætt sé við, bæði er rökvillur og bæði er móðgandi, en ég læt mig ekki hverfa við slíkar aðstæður heldur svara ávallt fullum hálsi, og hugsanlega harðar en efni stendur til, í því grundvallast og endurspeglast kannski eðli okkar, baráttan og hafa sigur skiptir máli. En gleymum því ekki að það er einnig drifkraftur mannskynsins, sem kommúnisminn reynir kerfisbundið að deyða.
góðar stundir,
Kundera
Hugi notar vefkökur til að bæta notendaupplifun á vefsíðunni og greina umferð um hana.
Einnig hefur Hugi uppfært persónuverndarstefnu sína.